Monisme

Monisme is ’n filosofiese denkrigting wat een beginsel, soos bestaan, aanvaar as die oorsprong van alle dinge en daaraan ’n "alleenheid" of uniekheid (Grieks: μόνος) toeken. Verskeie soorte monisme kan onderskei word:

• Volgens prioriteitsmonisme kom alle bestaande dinge van ’n bron wat afsonderlik van hulle is, soos "die Een" in Neoplatonisme.^[1] Hiervolgens is net een ding ontologies basies of gaan dit alles vooraf.
• Bestaansmonisme leer daar bestaan streng gesproke net een ding, die heelal, wat bloot kunsmatig en arbitrêr in baie dinge verdeel kan word.^[2]
• Volgens materiemonisme kan ’n verskeidenheid bestaande dinge verduidelik word aan die hand van ’n enkele beginsel of wesentlikheid.^[3] Daar bestaan dus net een soort ding, soos materie, maar baie dinge kan van dié ding gemaak wees.
• Dubbelaspekmonisme is die siening dat die geestelike en fisieke twee aspekte van, of perspektiewe op, dieselfde beginsel is.

1. ↑ Brugger 1972.
2. ↑ Strawson, G. (2014): "Nietzsche's metaphysics?". In: Dries, M. & Kail, P. (reds): "Nietzsche on Mind and Nature". Oxford University Press. PDF
3. ↑ Cross & Livingstone 1974.